Auto huren Albanië

Albanië is heel lang een gesloten land geweest en was tot voor kort het verborgen pareltje van de Balkan. Dat verborgen kun je inmiddels weglaten, want steeds meer mensen ontdekken Albanië als een fantastische vakantiebestemming. En dat is niet zo gek, want een pareltje is het land zeker.

In tegenstelling tot naburig Joegoslavië (waaronder de toenmalige deelrepublieken Kroatië en Slovenië) liet Albanië onder het communistisch bewind geen buitenlandse toeristen toe. Het land was een blinde vlek op de toeristische kaart van Europa. Ook de eerste jaren na de val van het communisme stond toerisme niet hoog op de agenda. Dat veranderde pas begin 21^e eeuw, toen Albanië een aantrekkelijk alternatief werd voor de drukke vakantiebestemmingen elders langs de Middellandse Zee.

De toeristen kwamen allereerst af op de combinatie van zon, zee en strand. Maar eenmaal in het land, ontdekten ze het Albanië achter de pittoreske stranden en baaien: traditionele mediterrane dorpen, middeleeuwse kastelen, oude kerken en kloosters, interessante archeologische sites met onder meer ruïnes uit de Griekse en Romeinse tijd, en historische stadjes als Gjirokastër, Berat en Krujë. Albanië heeft een zeer afwisselend landschap: je kunt prachtige roadtrips maken met een huurauto over bergpassen of door diepe kloven. Voeg daarbij een interessante, gemengde cultuur en het is niet vreemd dat het land steeds meer bezoekers trekt. Niet onbelangrijk: Albanië is beduidend goedkoper dan andere populaire Europese vakantielanden.

Geschiedenis

Volgens de Albanezen zelf zijn zij afstammelingen van de Illyriërs die het huidige Albanië en het gebied van voormalig Joegoslavië bevolkten. In de laatste eeuw voor het begin van onze jaartelling veroverden de Romeinen de hele Balkan. Na de splitsing van het Romeinse Rijk kwam deze regio onder invloed van de Byzantijnen.

Intussen trokken vanuit het noorden Slavische volken het gebied binnen en verhuisden de Albanezen steeds verder naar het zuiden. Een deel maakte zelfs de oversteek naar Italië. Daardoor vind je tot op de dag van vandaag grote Albanese gemeenschappen in Griekenland en Zuid-Italië.

In de 15^e eeuw werd het grondgebied van het huidige Albanië aangevallen door legers van het Ottomaanse Rijk. De Albanezen moesten er niets van hebben en boden bijna vijftig jaar lang weerstand. De edelman Gjergj Kastrioti (beter bekend onder zijn bijnaam Skanderbeg) werd leider van het Albanese verzet. Na zijn dood veroverden de Ottomanen Albanië alsnog. Voor veel Albanezen is Skanderbeg een nationale held, niet alleen omdat hij weerstand bood aan de Ottomaanse troepen, maar ook omdat hij een groot deel van het Albanese volk verenigde.

Het Ottomaanse Rijk heerste ruim 400 jaar over het gebied, maar aan het begin van de twintigste eeuw groeide in de hele Balkan het verzet tegen die overheersing. Tijdens de Eerste Balkanoorlog, in 1912, verklaarde Albanië zich onafhankelijk. De buurlanden vonden dat Albanië een wel erg groot gebied claimde en al snel, na de Tweede Balkanoorlog, moest Albanië gebieden afstaan aan Servië, Montenegro en Griekenland.

Na de Eerste Wereldoorlog (1914–1918) was het een chaotische tijd waarin verschillende krijgsheren binnen Albanië om de macht vochten. Een van die krijgsheren, Ahmed Zogu, riep in 1925 de republiek uit met hemzelf als president en premier. Drie jaar later benoemde hij zichzelf tot koning en werd het land een koninkrijk. Omdat Albanië economisch nauwelijks op eigen benen kon staan, haalde koning Zog de banden aan met het fascistische Italië van Benito Mussolini. In feite hielden de Italianen de economie van Albanië draaiende.

In 1939 stootte Mussolini dan ook op weinig tegenstand toen hij Albanië binnenviel. Onder de Italiaanse bezetting ontstond een communistische verzetsbeweging die na de oorlog de macht greep en ruim 45 jaar stand hield. 1989 is het jaar van de val van het communisme in de meeste Oost-Europese landen, maar pas twee jaar later kwam in Albanië een einde aan dit regime.

Samenleving en cultuur

In Albanië wonen bijna 3 miljoen mensen. Het overgrote deel is Albanees, maar er is ook een groot aandeel van Grieken, vooral in het zuiden van het land. Veel etnische Albanezen wonen buiten Albanië, met name in buurland Kosovo, waar zo’n 90% van de bevolking Albanees is. Verder zijn er grote Albanese gemeenschappen in Noord-Macedonië, Griekenland en Italië.

Dwars door Albanië stroomt de de Shkumbin-rivier. Ten noorden van deze rivier wordt een ander dialect van het Albanees gesproken dan ten zuiden ervan. Hoewel deze twee dialecten duidelijk verschillen in spelling, uitspraak en grammatica, kunnen de sprekers elkaar prima verstaan.

In het Albanees heet het land Shqipëria, wat ‘land van de adelaar’ betekent. Op de vlag staat dan ook een tweekoppige zwarte adelaar op een rode achtergrond.

Als een erfenis van ruim vier eeuwen Ottomaanse heerschappij, is zo’n 60% van de Albanezen moslim. Daarnaast zijn er grote christelijke minderheden van zowel de katholieke als de oosters-orthodoxe kerk. Veel Albanezen zijn alleen in naam aanhanger van een geloof, het kerk‑ en moskeebezoek is er niet bijzonder hoog. Dat is een gevolg van de communistische tijd, toen alle religies waren verboden en Albanië zich zelfs presenteerde als “het enige atheïstische land ter wereld”. Tegenwoordig bestaan de verschillende geloven vreedzaam naast elkaar, godsdienstige spanningen zijn Albanië vreemd. Er zijn zelfs gemengde huwelijken en veel gelovigen vieren vrolijk elkaars religieuze feestdagen.

Politieke situatie

Albanië is tegenwoordig politiek stabiel, maar dat was vlak na de val van het communisme wel anders. Het land was bijna vijftig jaar lang van de buitenwereld afgesloten geweest en de bevolking had geen idee hoe dat nieuwe systeem, ‘kapitalisme’, werkte. Malafide figuren maakten misbruik van deze onwetendheid en boden beleggingen aan met rendementen van 20 tot wel 50 procent. In feite waren dit piramidespelen en die stortten eind 1996 in. Veel Albanezen waren hun spaargeld kwijt en gingen de straat op om te protesteren. Die protesten werden al snel gewelddadig en het scheelde niet veel of er was een burgeroorlog uitgebroken.

Na enkele roerige jaren is Albanië, politiek gezien, in rustiger vaarwater gekomen. In 2009 werd Albanië lid van de NAVO en in 2014 officieel kandidaat-lid van de Europese Unie. Voor het land echt kan toetreden moet er nog veel gebeuren. Daartoe ondersteunt de EU financieel het bestrijden van corruptie en de georganiseerde misdaad in Albanië.

Economie

Hoewel Albanië deze eeuw een flinke economische groei kent, blijft het een van de armste landen van Europa. De landbouwsector is goed voor meer dan 40% van de werkgelegenheid, maar draagt voor minder dan 20% bij aan het bruto binnenlands product. Dat komt vooral doordat veel boeren slechts een klein stukje land hebben en grotere boerderijen niet beschikken over moderne, efficiënte machines.

De infrastructuur voor verdere ontwikkeling laat (nog) te wensen over. Denk daarbij niet alleen aan wegen, maar ook aan elektriciteitsvoorziening, waterbeheer, het rechtssysteem, de financiële sector en digitale netwerken. Veel Albanezen hebben geen officiële baan, maar halen hun inkomen uit ‘informele handel’.

Olie‑ en gaswinning speelt een niet onbelangrijke rol in de economie van Albanië. De stad Fier is het centrum van de olie‑, bitumen‑ en chemische industrie.

Het belang van toerisme neemt ieder jaar toe. Het kustgebied vormt het toeristische zwaartepunt van het land, de strook tussen Vlorë en Sarandë wordt ook wel de Albanese Rivièra genoemd. De regering wil de toeristen graag meer spreiden, onder meer door het bevorderen van agrotoerisme op het platteland en het ontwikkelen van skiresorts in de bergen, zodat die aantrekkelijker worden voor wintersporters.

Geografie en klimaat

Albanië ligt in het zuidoosten van Europa en is niet zo groot: het land meet van noord naar zuid ongeveer 340 kilometer en van west naar oost zo’n 150 kilometer. De totale oppervlakte is 28.748 vierkante kilometer, net iets kleiner dan België. Het land ligt aan zowel de Adriatische Zee als de Ionische Zee. Aan de overkant van het water ligt de ‘hak’ van de laars van Italië. Pal voor het zuidelijkste stukje van Albanië ligt Korfoe, de kortste afstand tot dat Griekse eiland is maar 2 kilometer. In het zuiden grenst Albanië dan ook aan Griekenland, in het oosten aan Noord-Macedonië, in het noordoosten aan Kosovo en in het noorden aan Montenegro.

Tirana is pas sinds 1920 de hoofdstad van Albanië en ligt op een hoogte van 110 meter aan het zuidelijke einde van een vallei tussen de berg Dajti en het heuvelachtige gebied Kodra e Gjatë. Achter die heuvels, hemelsbreed 30 kilometer ten westen van Tirana, ligt de havenstad Durrës, waarvandaan dagelijks veerboten de ruim 200 kilometer naar het Italiaanse Bari overbruggen.

Afgezien van de vruchtbare Adriatische kust is Albanië ruig en bergachtig. Niet alleen het communistische regime isoleerde het land van de buitenwereld, de moeilijk toegankelijke grensgebieden speelden daarbij ook een rol. De hoogste bergen liggen in het noorden en noordoosten: de hoogste top (Korab, 2764 meter) ligt precies op de grens met Noord-Macedonië. Verder naar het zuiden, maar ook precies op de grens, liggen twee grote meren: het Ohridmeer en het Prespameer. Dat laatste meer is zelfs een drielandenpunt, want ook de grens met Griekenland loopt erdoorheen. Het grootste meer van de Balkan ligt ook precies op de grens, maar dan in het noordwesten van het land, bij de stad Shkodër. Dit meer deelt Albanië met Montenegro.

De weinige eilanden voor de Albanese kust zijn vrij klein en eigenlijk niet veel meer dan rotspunten, met uitzondering van Sazan, dat dienst doet als marinebasis. Wat de kust van Albanië wel heeft: prachtige lagunes, maar liefst acht in totaal. De grootste is Karavasta, op de voet gevolgd door Nartë Lagune bij de havenstad Vlorë. Andere bekende lagunes zijn Patoku, Vilunit en Vainit.

Hoewel Albanië een relatief klein land is, is het buitengewoon rijk aan biodiversiteit. Er zijn dan ook veel nationale parken. Ongeveer een vijfde van het grondgebied is beschermd natuurgebied.

Het klimaat van Albanië kun je niet onder één noemer vangen en dat komt vooral door de hoogteverschillen. Aan de kust heeft het land een duidelijk mediterraan klimaat met warme zomers en milde, maar regenachtige winters. In de hogere gebieden valt in de winter sneeuw en wordt het ‘s zomers niet zo warm als aan zee. Winterse neerslag is het hoogst in het noorden van het land, in de Albanese Alpen.

Verkeer en infrastructuur

De laatste jaren heeft Albanië veel geïnvesteerd in verbetering van de wegen, maar de verwaarlozing van het wegennetwerk in de tweede helft van de vorige eeuw is niet zomaar weggepoetst. De hoofdwegen zijn inmiddels over het algemeen in goede staat, maar op lokale wegen kun je voor verrassingen komen te staan. Zo kan een geasfalteerde weg zomaar overgaan in een onverharde weg en kun je er ook paarden, ezels of ander loslopend vee tegenkomen. Houd er verder rekening mee dat meer dan twee derde van het land bergachtig is. Je kunt met een huurauto in Albanië schitterende bergroutes volgen, maar rijd voorzichtig, want wegen (ook de grotere) hebben vaak scherpe bochten.

De A1 is de enige echte snelweg van het land en ook de enige tolweg. Deze snelweg begint net ten noorden van de hoofdstad Tirana en loopt via Kukës naar de grens met Kosovo. De andere snelwegen zijn maar gedeeltelijk voltooid: de A2 is een stukje snelweg ten noorden van Vlorë langs de Nartë Lagune, de A3 verbindt Tirana met Elbasan, ruim 30 kilometer naar het zuidoosten.

Al jaren wordt er gewerkt aan een snelweg van het Italiaanse Triëst naar Kalamata in het zuiden van Griekenland, een afstand van zo’n 1600 kilometer. Hoewel grote delen van deze Adriatisch-Ionische snelweg in andere landen al zijn gerealiseerd, laat de sector in Albanië nog te wensen over. Slechts 70 van de 350 kilometer van het Albanese deel mag de naam snelweg (autostradë) dragen. De rest is tweebaansweg (rrugë shtetërore of ook wel superstradë).

Door de afwisselende hoogtes biedt Albanië fantastische panoramische routes door de bergachtige gebieden in het noorden en oosten van het land, maar ook door de vlakkere kuststrook. Die kust is trouwens niet alleen maar vlak. Een van de meest geliefde routes met een huurauto loopt van Vlorë naar Sarandë via de Llogara-pas op ruim duizend meter hoogte. De pieken in het gelijknamige Nationaal Park gaan overigens nog hoger: tot boven 2000 meter!

De belangrijkste luchthaven van het land ligt bij de hoofdstad van Albanië. Tirana Airport wordt ook wel Rinas Airport genoemd, naar het plaatsje waar het ligt. Vooral in het zomerseizoen onderhouden talrijke vliegmaatschappijen verbindingen tussen Tirana en vele Europese steden. Met de opening van de luchthaven bij Vlorë (Vlora International Airport) is de toegang tot de kust voor internationale toeristen een stuk gemakkelijker geworden.

Eten en drinken

De Albanese keuken heeft veel overeenkomsten met het eten in andere mediterrane landen. Zo spelen verse groenten, olijven, knoflook, granen, maïs en kikkererwten een prominente rol. Langs de kust en rond de grote bergmeren vind je uiteraard veel traditionele visschotels.

Een ander typisch Albanees gerecht is fërgesë, een stoofpotje van tomaten, uien, knoflook en geroosterde rode paprika, dat vervolgens wordt gecombineerd met een roux van fetakaas en yoghurt, waardoor het een romige textuur krijgt. Dit is een vegetarisch gerecht, maar de Albanese keuken kent ook veel vleesschotels, meestal gestoofd. Zuivelproducten worden vaak verwerkt in Albanese gerechten, vooral schapenkaas en yoghurt. Zo betekent tavë kosi ‘yoghurtpotje’. Het is een populaire ovenschotel van in yoghurt gebakken lamsvlees.

Pispili is heerlijk maïsbrood, vaak gevuld met spinazie, maar een vulling van prei komt ook wel voor. Straatstalletjes hebben vaak byrek als specialiteit, een hartig gebakje van bladerdeeg gevuld met kaas en spinazie of rundergehakt.

Albanië speelt, wat eten betreft, leentjebuur bij de keukens van de regio. Zo is qofte de Albanese versie van de bekende gehaktballetjes (köfte) in Griekenland en zijn gevulde wijnbladeren onder de naam japrak hetzelfde als Griekse dolma’s. De Albanezen hebben ook hun eigen versie van de mierzoete Turkse baklava. Tasqebap is eigenlijk Hongaarse goulash en staat vooral in de berggebieden vaak op het menu.

Je dacht dat Italië het koffieland bij uitstek was? Nee hoor, dat is Albanië! Het land heeft meer koffieshops per inwoner dan waar ook ter wereld. Naast espresso, cappuccino en andere Italiaanse koffievarianten, kun je er ook Turkse koffie drinken. In de bergen groeit ijzerkruid dat gebruikt wordt voor het trekken van bergthee.

Tijdzones

De standaardtijd in Albanië is de Midden-Europese Tijd (GMT/UTC+1). Tussen de laatste zondag in maart en de laatste zondag in oktober gaat de klok een uurtje vooruit naar GMT/UTC+2.

Accommodatie

In de eerste twintig jaar van deze eeuw is het aantal hotels en andere accommodaties voor toeristen in Albanië maar liefst vertienvoudigd. Het land heeft, vooral aan de kust, een groot aanbod aan hotels, resorts, spa’s, hostels en B&B’s. Houd er wel rekening mee dat veel van deze accommodaties alleen in het hoogseizoen geopend zijn.

Er is lang niet zo’n groot aanbod van officiële campings in Albanië als in bijvoorbeeld Kroatië, maar wildkamperen is op de meeste plaatsen toegestaan.

Externe bronnen

Voor meer informatie over Albanië raden wij je, naast zoeken met Google, de volgende bronnen aan:

• Wikipedia, Albanië
• Officiële toerisme website: Visit Albania (Engels)